کد مطلب:28252 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:124

بازگرداندن ثروت های عمومی












1348. امام علی علیه السلام - از سخنان او به هنگام بازگرداندن زمین هایی كه عثمان در تیول بنی امیه درآورده بود، به مسلمانان -: به خداوند سوگند، اگر هر تیولی را بیابم كه با آن زنان به تزویج درآمده باشند و كنیزكان با آن خریداری شده باشند، آن را بازخواهم گرداند. به درستی كه در عدالت، گشایش است و آن كه عدالت بر او تنگ باشد، ستم بر او تنگ تر خواهد بود.[1].

1349. شرح نهج البلاغة - این سخنرانی را كلبی به صورت روایتی مرفوع، به ابو صالح نسبت داده و او از ابن عبّاس نقل كرده است -: علی علیه السلام، در دومین روز بیعت خود، در مدینه سخنرانی كرد و فرمود:

«هان، ای مردم! هر زمینی كه عثمان در تیول كسی درآورده، و هر ثروتی از ثروت های خدا كه بخشیده است، به بیت المال، باز خواهد گشت؛ چرا كه حقوق دیرین راچیزی باطل نسازد. اگر این ثروت ها را بیابم كه با آن، زنان به تزویج درآمده، و [ یا] در شهرها پراكنده شده اند، هر آینه، آن را به جای نخستین بازگردانم؛ چرا كه در عدالت، گشایش است؛ و آن كه عدالت بر او تنگ باشد، ستم بر او تنگ تر خواهد بود».

تفسیر این سخن، چنین است: اگر برای كارگزار، اداره امور بر پایه عدل، دشوار باشد، در ستم، دشوارتر خواهد بود؛ چرا كه ستمگر، در مظانّ آن است كه از ستم، منع و باز داشته شود.

كلبی گوید: [ علی علیه السلام] سپس فرمان داد تا تمام سلاح هایی كه در خانه عثمان بود و از آن علیه مسلمانان استفاده می شد، گردآوری شود و فرمان داد شترهای زكات را كه در خانه او بود، گردآوری كنند. نیز فرمان داد شمشیر و سپرش ضبط گردد و فرمان داد متعرّض اسلحه هایی كه با آنها با مسلمانان نبرد نگردد، نشوند؛ چنان كه از ضبط ثروت های او در خانه اش و جاهای دیگر، خودداری گردد. نیز فرمان داد ثروت هایی را كه عثمان واگذار كرده، هرجا و نزد هركس یافت شد، برگردانده شود.

خبر این رفتار، به عمرو بن عاص رسید. او در سرزمین اَیله از منطقه شام بود و به هنگام هجوم مردم بر عثمان، وارد این سرزمین شده بود. [ از آن جا] به معاویه نامه نوشت: هرچه می خواهی، انجام بده. فرزند ابوطالب، تو را از ثروت هایت جدا كرد، آن گونه كه پوست عصا را از آن جدا كنند.[2].









    1. نهج البلاغة: خطبه 15، مناقب آل أبی طالب: 110/2، دعائم الإسلام: 396/1.
    2. شرح نهج البلاغة: 269/1.